مراحل سیکل قاعدگی

قاعدگی یک اصطلاح فنی برای پریود است. حدود یک بار در ماه، زنانی که از سن بلوغ گذشته اند خونریزی قاعدگی را تجربه می کنند.
این به این دلیل است که با ضخیم‌تر شدن و غنی‌تر شدن رگ‌های خونی، پوشش داخلی رحم برای بارداری آماده می‌شود و اگر حاملگی اتفاق نیفتد، پوشش داخلی آن ترشح و خونریزی می‌کند.

مراحل سیکل قاعدگی	روزهای چرخه (تقریبی)
اولین روز خونریزی قاعدگی روز ۱ سیکل در نظر گرفته می شود. دوره شما می تواند از ۳ تا ۷ روز طول بکشد، اما میانگین آن ۵ روز است. خونریزی معمولاً در ۲ روز اول شدیدتر است.	روز ۱- ۵
هنگامی که خونریزی متوقف می شود، پوشش داخلی رحم (که آندومتر نیز نامیده می شود) شروع به آماده شدن برای احتمال بارداری می کند. پوشش رحم ضخیم تر می شود و از نظر خون و مواد مغذی غنی می شود.	روز ۶- ۱۴
در حدود روز چهاردهم، تخمک از یکی از تخمدان ها آزاد می شود و از طریق لوله فالوپ به رحم می رود. اگر در این زمان اسپرم در لوله های فالوپ وجود داشته باشد، لقاح ممکن است رخ دهد. در این حالت تخمک بارور شده به سمت رحم می رود و سعی می کند در دیواره رحم لانه گزینی کند.	روز ۱۴- ۲۵
اگر تخمک بارور نشده باشد یا لانه گزینی اتفاق نیفتد، تغییرات هورمونی به رحم سیگنال می دهد که برای ریختن پوشش خود آماده شود و تخمک شکسته می شود و همراه با پوشش از بین می رود. چرخه دوباره از روز اول خونریزی قاعدگی شروع می شود.	روز ۲۵- ۲۸

چرخه قاعدگی چیست؟

هر ماه در طول سال‌های بین بلوغ و یائسگی، بدن خانم ها دستخوش تغییراتی می‌شود تا برای بارداری احتمالی آماده شود. این مجموعه از رویدادهای هورمون محور، چرخه قاعدگی (پریود شدن –  عادت ماهانه) می باشد.

برخی از خانم ها عادت ماهانه خود را به راحتی و بدون نگرانی پشت سر می گذارند. قاعدگی آنها مانند ساعت است، هر ماه تقریباً در یک زمان شروع و متوقف می شود و چیزی بیش از یک ناراحتی جزئی ایجاد نمی کند.

با این حال، خانم های دیگر طیف وسیعی از علائم فیزیکی یا احساسی را قبل و در طول قاعدگی تجربه می کنند. از خونریزی شدید و عقب افتادن پریود گرفته تا نوسانات خلقی غیرقابل کنترل، این علائم ممکن است زندگی یک خانم را به طور عمده مختل کند.

یک دوره قاعدگی “طبیعی” برای شما ممکن است با آنچه برای شخص دیگری “طبیعی” است متفاوت باشد.

اختلالات قاعدگی چیست؟

اگر یک یا چند مورد از علائمی که قبل یا در طول قاعدگی تجربه می کنید باعث ایجاد مشکل شود، ممکن است دچار «اختلال چرخه قاعدگی» شده باشید. اختلالات قاعدگی، شایع ترین دلیل مراجعه‌ خانم ها نزد پزشکان متخصص زنان می‌باشد.

اختلالات قاعدگی و علائم آن ها می‌توانند زندگی روزمره‌ یک خانم را مختل کنند و باعث ایجاد استرس و اضطراب گردند. همچنین می تواند در ایجاد پریودهای نامنظم و تأثیر بر باروری فرد نقش داشته باشد.

علائم اختلالات قاعدگی چیست؟

• سردرد
• افسردگی
• نفخ شکم
• پریشانی، آشفتگی، استرس و اضطراب
• خونریزی زیاد قاعدگی و یا خونریزی غیر عادی
• قاعدگی دردناک (احساس درد یا گرفتگی در هنگام پریودی)

انواع اختلالات قاعدگی یا دلایل نامنظمی پریودها

1. سندرم پیش از قاعدگی (PMS)
2. دیس منوره (درد در هنگام قاعدگی)
3. آمنوره یا فقدان قاعدگی (شامل آمنوره اولیه و آمنوره ثانویه)
4. الیگومنوره (قاعدگی های کم تکرار که در فواصل بیش از ۳۵ روز رخ می دهد.)
5. پلی منوره (قاعدگی های مکرر که در فواصل کمتر از ۲۴ روز رخ می دهد.)
6. متروراژی (قاعدگی هایی که در فواصل غیرمنظم رخ می دهند یا با لکه بینی بین دو سیکل همراه هستند.)
7. منوراژی یا هیپرمنوره (قاعدگی هایی که به طور غیرطبیعی طولانی یا با حجم زیاد هستند، بیش از هفت روز)

۱. سندرم پیش از قاعدگی (PMS):

سندرم پیش از قاعدگی مجموعه ای از علائم فیزیکی، ذهنی و رفتاری است که در روزهای قبل از خونریزی قاعدگی ظاهر می شود و کار یا سبک زندگی فرد را مختل می کند. اکثر این علائم پس از خونریزی و عادت ماهانه متوقف می شوند. اختلال دیس فوریک یا PMDD قبل از قاعدگی (پریودی)، شکل شدیدی از سندرم پیش از قاعدگی (PMS) می‌باشد.

شایع ترین علائم بالینی در این دوره شامل نفخ، خستگی مفرط، درد سینه و سردرد است.
علائم رفتاری رایج در طول PMS شامل بی ثباتی خلقی، استرس و اضطراب، تحریک پذیری، خلق افسرده، افزایش اشتها، فراموشی، حواس پرتی و کاهش تمرکز است.

۲. دیس منوره (قاعدگی دردناک):

دردهای قاعدگی، که معمولاً ماهیتی کرامپی دارند (به این معنی که پریود شما با انقباضات شدید و گرفتگی در قسمت تحتانی شکم به دلیل انقباض عروق رحم همراه است) دیس منوره نامیده می شود. دیسمنوره در واقع یک تجربه دردناک در چرخه قاعدگی است که ممکن است از یک تا چند سیکل عود کند.

دیسمنوره به دو دسته‌ تقسیم می‌شود:

• دیس منوره‌ اولیه: درد ناحیه تحتانی شکم که به دلیل انقباضات رحمی قبل از قاعدگی تا چند ساعت و یا نهایتا ۲ الی ۳ روز پس از شروع پریود (عادت ماهانه) به پایان می‌رسد و این درد فقط ناشی از تغییرات هورمونی است و دلیل مشکل خاصی نیست.
• دیس‌ منوره‌ ثانویه: در دیس منوره ثانویه درد حتی پس از شروع قاعدگی نیز از بین نمی رود و به مدت ۶ تا ۷ روز ادامه دارد. این اختلال می‌تواند ناشی از علل پاتولوژیکی مانند آندومتریوز، آدنومیوز، توده‌های زیرمخاطی رحم، تنگی شدید دهانه رحم، عفونت های لگنی مزمن و چسبندگی های لگنی باشد.

۳. آمنوره (عدم وقوع قاعدگی):

امنوره به دو نوع تقسیم می شود:
آمنوره اولیه حالتی است که در آن فرد هرگز پریود نشده است و آمنوره ثانویه حالتی است که در آن فرد قبلاً پریود شده است اما به طور ناگهانی قاعدگی قطع می شود.

۴. الیگومنوره:

حجم طبیعی خونریزی ماهیانه (خون در قاعدگی طبیعی) حدود ۳۰ تا ۸۰ سی سی و تعداد روزهای آن ۳ الی ۷ روز می باشد. بنابراین اگر حجم خونریزی از ۳۰ سی سی کمتر باشد و یا زودتر از سه روز به پایان برسد به آن الیگومنوره می گویند و این نوع خونریزی غیرطبیعی می باشد.

۵. منوراژی یا هیپرمنوره:

به حالتی اطلاق می گردد که حجم و مدت زمان خونریزی ماهیانه از میزان طبیعی آن ( ۳۰ تا ۸۰ سی سی در ماه و به مدت ۳ الی ۷ روز) بیشتر می گردد. منوراژی می تواند باعث ایجاد کم خونی شدید شود.

۶. پلی منوره:

به فاصله ی بین روز اول پریود تا روز اول پریود بعدی یک سیکل قاعدگی می گویند. مدت چرخه معمولاً از ۲۴ تا ۳۵ روز متغیر است، اما اگر یک سیکل قاعدگی کمتر از ۲۴ روز طول بکشد و به عبارت دیگر زودتر از هر ۲۴ روز خونریزی بعدی شروع شود، به آن پلی منوره می گویند که یکی از اختلالت قاعدگی محسوب می شود و باید تحت نظر باشد.

۷. منروراژی:

در اختلال منوراژی فرد دچار لکه بینی و خونریزی بین دو سیکل قاعدگی می شود. این اختلال در اوایل نوجوانی و در خانم هایی که به یائسگی نزدیک می شوند بیشتر دیده می شود و معمولاً منجر به پریودهای نامنظم می شود.

تاثیر علت های زمینه ای در تاخیر قاعدگی

عموم مردم علت عقب افتادن پریود را تنها بارداری و یا اختلالات قاعدگی می دانند. در صورتی که سبک زندگی و عوامل مختلف دیگری نیز میتواند باعث عقب افتادن عادت ماهانه شوند.

استفاده از قرص‌های جلوگیری از بارداری هورمونی:

داروهای ضد بارداری زمان بین پریودها را به تاخیر می اندازد. همچنین انتظار می رود در ماه های اول پس از قطع این روش، عقب افتادن پریود را تجربه کنید.

شیردهی:

یکی از هورمون‌هایی که موجب به تاخیرافتادن پریود یا سرکوب سیکل قاعدگی می‌شود، هورمون پرولاکتین است. در دوره شیردهی پرولاکتین زیادی در بدن مادر تولید می‌شود، بنابراین در صورت تأخیر در عادت ماهانه نیازی به نگرانی نیست.

ورزش سنگین:

ورزش روزانه نقش غیرقابل انکاری در بهبود وضعیت جسمانی دارد، اما ورزش های سنگین به صورت حرفه ای استروژن مورد نیاز برای تکمیل چرخه قاعدگی را کاهش داده و روند طبیعی قاعدگی را به تاخیر می اندازد.

استرس :

استرس با تأثیر بر ترشح هورمون هایی مانند کورتیزول و آدرنالین، تخمک گذاری را سرکوب می کند و در نهایت قاعدگی را به تاخیر می اندازد.

کاهش یا افزایش وزن:

تغییرات شدید وزن بدن می تواند بر طول چرخه قاعدگی تاثیر بگذارد. کاهش یا افزایش بیش از حد وزن می تواند تولید هورمون های تنظیم کننده چرخه قاعدگی را متوقف کند و روند طبیعی چرخه قاعدگی را مختل کند.

سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS):

سندرم تخمدان پلی کیستیک یا تنبلی تخمدان یک اختلال هورمونی که باعث می شود بدن هورمون مردانه آندروژن بیشتری تولید کند. با افزایش سطح هورمون های مردانه و عدم تعادل هورمونی، کیست ها روی تخمدان ها تشکیل می شوند. این می تواند منجر به عقب افتادن پریود و تخمک گذاری نامنظم شود.

تغییر در برنامه روزانه:

تغییر در ریتم خواب و بیداری، رفتن به مسافرت، تغییر فصل و یا حتی تغییر در ساعات کاری، می‌تواند با تغییر ساعت داخلی بدن و تنظیم هورمون‌ها باعث عقب افتادن عادت ماهانه شود.

اختلالات تیروئید:

کم کاری تیروئید و پرکاری تیروئید می‌تواند چرخه قاعدگی شما را مختل و باعث عقب افتادن پریود شود. غده تیروئید از طریق تولید هورمون‌های تیروئیدی نقش مهمی در تنظیم متابولیسم بدن دارد و اگر از حالت تعادل خارج شود، می‌توانید باعث تأخیر در پریود شود.

بیماری‌ها:

برخی عفونت‌ها و بیماری‌ها مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا، سینوزیت، ورم لوزه و یا حتی بیماری‌های مزمن همچون پرولاکتینوما، دیابت و بیماری سلیاک، نیز می‌توانند بر تخمک گذاری تأثیر بگذارند و در نتیجه قاعدگی را به تأخیر بیندازند. پرولاکتینوما تومور غده هیپوفیز است که باعث ترشح بیش از اندازه پرولاکتین و اختلال در چرخه قاعدگی می‌شود.
توصیه می شود خانم هایی که در دوره های غیر شیردهی دچار سردرد، تاری دید و ترشحات سینه و همچنین عقب افتادن پریود می شوند برای معاینه به پزشک مراجعه کنند.

داروها:

اگر داروی جدیدی مصرف می‌کنید، ممکن است یکی از عوارض جانبی آن عقب افتادن پریود باشد. استفاده از برخی داروها مانند داروهای ضد افسردگی، برخی از داروهای ضد بارداری، کورتیکواستروئیدها و داروهای شیمی درمانی می‌توانند باعث تأخیر در سیکل عادت ماهانه شوند.

سندرم آشرمن:

گاهی اوقات بعد از دستکاری‌های رحمی مانند کورتاژ، سزارین یا درمان فیبروییدهای رحمی سندرم آشرمن اتفاق می‌افتد. در این وضعیت به صورت خودکار بافت‌هایی در مخاط رحم ساخته می‌شوند که از ریزش طبیعی مخاط و بروز خونریزی جلوگیری می‌کنند. این عوارض گاهی منجر به خونریزی خفیف رحم و گاهی به توقف کامل قاعدگی می شود.

یائسگی زودرس:

علاوه بر موارد فوق، پریود نشدن می‌تواند به خاطر یائسگی زودرس اتفاق بیوفتد. اغلب خانم‌ها در ۵۰ سالگی یائسه می‌شوند؛ یائسگی قبل از ۴۰ سالگی زودرس محسوب می‌شود. این مشکل می‌تواند بر اثر عوامل ارثی و یا بیماری‌های خودایمنی بروز پیدا کند. به طور کلی یائسگی و فقدان عملکرد تخمدان‌ها، باعث کاهش استروژنِ در گردش شده و مخاط رحم را از بین می‌برد. این امر منجر به پایان یافتن چرخه قاعدگی می‌شود.

درمان اختلالات قاعدگی

نوع درمان با توجه به علت اختلال، سن بیمار و قصد بارداری، تغییر سبک زندگی، جراحی با توجه به شرایط فرد متفاوت است.
ایجاد تغییر در سبک زندگی مانند انجام فعالیت های ورزشی، حذف مواد غذایی چرب و شیرینی ها از رژیم غذایی و دوری از امواج اینترنتی می تواند در درمان و کاهش علائم آن موثر باشد.
همچنین به کار بردن درمان های دارویی مانند استفاده از مکمل های غذایی شامل ویتامین ها و مواد معدنی، داروهای دیورتیک، مهار کننده های پروستاگلاندین، مکمل های هورمونی و داروهای ضد بارداری خوراکی، در مراحل بعدی درمان اختلالات قاعدگی قرار می گیرند

درمان علت های زمینه ای

گاهی اوقات وجود بیماری های همچون تیروئید، کاهش استرس ها، پولیپ، اختلالاتی در آندومتر و … زمینه ساز بروز این نوع اختلال می گردد، که درمان و رفع آن ها می تواند به درمان اختلالات پریود کمک بسزایی نماید.

از جمله درمان هایی که باعث کاهش علائم سندروم پیش از قاعدگی می شوند عبارتند از:

• استراحت کافی
• مصرف داروهای مسکن
• مصرف کلسیم و منیزیم
• مصرف مولتی ویتامین ها
• حمایت عاطفی از سوی اطرافیان
• مصرف قرص های ضد افسردگی
• کاهش مصرف شکر و نمک قبل از قاعدگی

ایا ابتلا به کرونا بر روی قاعدگی زنان تاثیر می گذارد؟

بسیاری از افراد مبتلا به کووید طولانی – که ماه‌ها پس از فروکش کردن بیماری همچنان علائم کرونا را تجربه می‌کنند – به این نکته اشاره کرده‌اند که بر چرخه‌های قاعدگی آن‌ها نیز تأثیر گذاشته است و عقب افتادن پریود، لخته شدن غیرمعمول خون پریودشان یا تشدید سندرم پیش از قاعدگی (PMS) را تجربه کرده‌اند.

تحقیقات نشان می دهد که بسیاری از زنان بهبودیافته از کرونا از نامنظم بودن و عقب افتادن پریود خود به صورت مکرر شکایت دارند این مورد هم ارتباط کرونا و دوران قاعدگی را ثابت می‌کند.

اما هیچ مطالعه‌ای وجود ندارد که تغییرات قاعدگی را فراتر از آنچه از سایر بیماری‌ها انتظار می‌رود، ثبت کند، و به طور مطمئن، چرخه‌های نامنظم در عرض چند ماه به حالت عادی باز می‌گردند. در صورتی که بعد از سه دوره به حالت نرمال بازنگردد این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.

به افرادی که در دوران قاعدگی مبتلا به کرونا شده اند تغذیه مناسب، حفظ آرامش و دوری از استرس کاذب و بی مورد و بالا نگه داشتن سطح ایمنی بدن همواره توصیه می شود.